Przyszła wiosna, na wielu blogach lifestylowych czas wpisów o porządkach w domu, w szafie i w naszych ciałach. My też zajmijmy się wiosennymi porządkami, ale emocjonalnymi. Dziś o tym, czym jest bagaż emocjonalny, jak może wpływać na życie (związki, karierę, finanse) i jakie kroki można podjąć, aby stopniowo uwalniać się od jego wpływu.
Bagaż emocjonalny to dawne doświadczenia, trudne emocje, które ciągle są w nas, ale boimy się z nimi konfrontować czy przekonania na temat świata, których nie zawsze jesteśmy świadomi, a wpływają one na nasze zachowania, wybory i tym samym, na nasze życie.
Jak działa bagaż emocjonalny?
Każdy ma jakiś swój bagaż emocjonalny. Składają się na niego głównie doświadczenia z dzieciństwa, ze szkoły (i jak te doświadczenia zinterpretowaliśmy) oraz te późniejsze.
Jako dzieci uczyliśmy się nie tylko funkcjonowania w codzienności, ale też nieświadomie kształtowaliśmy swoje poglądy na temat świata. Patrząc na rodziców, czy innych dorosłych w naszym otoczeniu uczyliśmy się jak wyglądają związki męsko-damskie, jakie znaczenie mają pieniądze, a jaki sposób rozwiązuje się konflikty, jak traktowane są uczucia, czym jest praca i odpoczynek.
Pod wpływem tego między innymi tego, jak byliśmy traktowani, zaczynamy traktować sami siebie w określony sposób.
Jak to działa?
Załóżmy, że ktoś dostaje wolny tysiąc złotych. Wygrał w lotka. Co z nimi zrobi? Jeden odda tą kasę dziecku/rodzicom, bo jego wewnętrzne poglądy tak mu dyktują, inny wyda tą kasę na imprezę. Ktoś jeszcze inny pojedzie na weekend. Inna osoba odłoży te pieniądze na czarną godzinę, a jeszcze inna zainwestuje. Co w nas decyduje o tym, jaki los spotka nasze 1000zł?
Zazwyczaj właśnie nasze poglądy, które stworzyły się we wczesnym okresie życia bez większego udziału naszej świadomości. Podobnie ze związkami. Jeśli kobieta pochodzi z domu, gdzie przemoc jest czymś normalnym, bardziej prawdopodobne jest, że agresywny partner będzie dla niej bardziej pociągający niż dla kobiety, która przemocy nie zna.
Facet, który jest synem nieobecnego emocjonalnie ojca, będzie prawdopodobnie miał inne relacje w dorosłości niż syn, ojca, który dawał mu uwagę i wsparcie. Bardzo fajnie widać te różnice w związku. Niezmiennie zadziwia mnie podejście mojego partnera do niektórych rzeczy. Jest czasem tak bardzo inne od mojego, że mi nawet nie przyszłoby do głowy, żeby pomyśleć tak, jak on. Bardzo często jego sposoby są… fajniejsze niż moje a moje… fajniejsze niż jego. W ten sposób można się uczyć, rozwijać i “podbierać” sobie wzajemnie sposoby na zarządzanie czasem, pieniędzmi, traktowanie samego siebie itp. Wiemy już czym jest bagaż i jaki ma na nas wpływ.
Co z tym można zrobić?
Dlaczego czas jest tak ważny w uwalnianiu się od bagażu emocjonalnego?
Bardzo często spotykam się w gabinecie z osobami, które po wszelkiego rodzaju “cudownych” metodach rozwoju osobistego, wciąż nie mogą zrozumieć dlaczego ich całe życie nie zmienia się w ciągu miesiąca.
Przecież obiecywali…
Jeśli w swoim życiu cierpicie, czujecie, że coś Was przerasta, nie możecie sobie ułożyć związku, kariery, czy doświadczacie permanentnego lęku, to mam dla Was dwie wiadomości.
Dobrą i na pierwszy rzut oka, złą.
Dobra jest taka, że można sobie pomóc (choć wymaga to wzięcia odpowiedzialności za siebie). “Zła” (zaraz wyjaśnię czemu wcale nie taka zła) jest taka, że jeśli od wielu lat doświadczacie problemu, to prawdopodobnie trochę czasu zabierze też praca nad łagodzeniem jego skutków.
Z doświadczenia jednak wiem, że do głębokiej zmiany niezbędny jest czas.
Wyobraźcie sobie, jak czułaby się kobieta, która dowiaduje się, że jest w ciąży a jutro już będzie miała dziecko. Nie za dziewięć miesięcy, jutro. Zmiana jest za duża, aby pojawiła się natychmiast ze wszystkimi jej skutkami, bo po prostu nie będziemy na nią gotowi. Podobnie jest z procesem przeprowadzania głębokich zmian w naszym życiu.
Bo przechodzenie przez proces zmiany to podróż trochę szalona.
Wyobraź sobie, że decydujesz się lecieć na drugi koniec świata – do miejsca w którym nie byłeś. Podróżujesz nowym typem samolotu – nigdy wcześniej takim nie leciałeś. Nie wiesz czy będzie wznosił się pionowo przyprawiając Cię o szaleńczy strach, czy tez łagodnie i delikatnie. Czy Twoje ciało będzie czuło się w nim komfortowo, czy też będziesz miał w nim jakieś dziwne odczucia. Nie wiesz czy będą turbulencje- nie wiesz nawet ile będzie trwał lot! Może pół godziny a może dwanaście? Gdy w końcu wylądujesz nie masz pojęcia, kto Cię powita.
Czy będzie gościnny czy może niesympatyczny. A hitem jest, to, że w ogóle nie wiesz dokąd udasz się z lotniska, czy do kolejnego samolotu, czy w góry czy nad morze. Nie wiesz czy będziesz zwiedzał miejsca piękne miejsca czy takie, które z pozoru wyglądają strasznie. Ale jednego możesz być pewien. Będziesz w innym miejscu, niż to, z którego wystartowałeś.
Dochodzimy zatem do pytania Jak zmniejszać bagaż emocjonalny ?
Samoobserwacja
Od tego się wszystko zaczyna.
Im lepiej znasz i rozumiesz siebie, tym łatwiej będzie Ci wprowadzać zmiany. O co mi chodzi z samoobserwacją? Osoba, która to potrafi, zauważy, że boi się wchodzić w nowe sytuacje, mimo, że mogłyby przynieść jej dużo radości im korzyści.
Wie, jakie ma w danym momencie uczucia i w jaki sposób może je wyrazić (opowiedzieć komuś, pisać o nich, pójść pobiegać) .
Ja na przykład obserwując siebie zauważyłam, że za każdym razem, kiedy mam zrobić coś kreatywnego – na przykład wymyślić post na bloga, mam poczucie, że nie mam kompletnie żadnych pomysłów, a co za tym idzie, nie mam ochoty do tego siadać. Odkryłam, że w moim przypadku, potrzebuję usiąść do komputera i włączyć notatki, pomimo całej niechęci.
Po pięciu minutach wciągam się i już mi idzie- lepiej lub gorzej, ale działam. Nauczyłam się zauważać moją niechęć, ale już jej nie wierzę.
Stosując samoobserwację, możesz zauważyć, jaka jest Twoja część w kłótni z partnerem.
Możesz zauważyć kiedy zaczynasz wydawać pieniądze na niepotrzebne rzeczy, które zamiast długotrwałej radości, dają tylko chwilową ulgę przy złym nastroju.
Samoobserwacja pomoże Ci zauważyć, kiedy inne osoby zaczynają Cię wykorzystywać i które czynności (nawet dziwne i mało znaczące) poprawiają Ci nastrój. Można iść o krok głębiej i stosować samoobserwację do zauważania głębokich schematów według jakich działasz. Tu często przydaje się pomoc.
Psychoterapia indywidualna
Czasem ciężko nam spojrzeć obiektywnie na nasz bagaż emocjonalny.
Może być, też tak, że jego zawartość trochę nas przeraża. Warto w takich sytuacjach udać się na przykład na terapię. Uważam, że dla wszystkich zainteresowanych terapia może być niezwykle pomocna w powolnym uwalnianiu się od bagażu emocjonalnego (nie tylko dla osób z wielkimi problemami, które nie są w stanie normalnie funkcjonować. Więcej o terapii znajdziesz zakładce O psychoterapii).
Dlaczego jest pomocna?
Przede wszystkim dlatego, że terapia opiera się na bezpiecznej i akceptującej atmosferze. Dobry terapeuta nie będzie Cię oceniał nawet jeśli inne osoby kiedyś to zrobiły, karał, ani Cię nie opuści ( co oczywiście nie oznacza, że terapia nigdy się nie skończy).
Poza tym posiada wiedzę o funkcjonowaniu człowieka i jego psychiki oraz narzędzia, których zadaniem jest pomóc. Uwierz, nie tylko Ty masz problem, który masz. Najprawdopodobniej jest on gdzieś opisany, ma swoje pochodzenie i sposoby pomocy.
PRZECZYTAJ TEŻ : PSYCHOTERAPIA INDYWIDUALNA. MODA, FANABERIA CZY COŚ DLA CIEBIE?
`
Wyrażanie
Wyrażanie emocji to tak ważny element zdrowia psychicznego, że w zasadzie zasługuje na osobny post.
Bardzo często nasze emocje, pozostają w nas samych, stłamszone. Niezwykle ważnym elementem, który sam z siebie może pomóc w rozwiązaniu problemu lub jego zmniejszeniu, jest ich wyrażanie.
Potraktuj to jako psychologiczny prysznic. Nasze ciało potrzebuje codziennego mycia, nasza psychika też to bardzo doceni. Jeśli dzieje się coś, z czym sobie nie radzisz możesz na przykład zacząć o tym pisać– nie musi być ładnie, ani składnie, nie musisz nawet tego nigdy czytać, ważne jest, aby emocje w Tobie miały ujście.
Dobrym sposobem na pozbycie się bieżącego stresu jest sport.
Im bardziej pracuję nad sobą, tym bardziej doceniam wpływ ruchu na stan mojego samopoczucia. Sport może być bardzo pomocny jako element rozładowujący napięcia dnia codziennego. Sport nie pomoże Ci uporać się z trudami przeszłości, oczywiście, może jednak poprawić samopoczucie w codzienności.
Medytacja
Coraz więcej osób ją docenia, coraz mniej uważa za dziwną, odjechaną praktykę- i bardzo dobrze.
Zdecydowałam się dodać medytację do metod pracy nad sobą, które pomagają w uwalnianiu od bagażu, jednak nie jest to metoda bezpośrednia.
Siedzenie 15 minut dziennie i obserwowanie swojego oddechu na przykład, nie uleczy depresji. Nie uwolni od alkoholizmu lub niskiego poczucia wartości.
Nie zmieni Twojego związku, a przynajmniej nie bezpośrednio. To jest metoda wspierająca dobrą relację ze sobą (zaczynamy siebie bardziej czuć i być świadomymi samych siebie).
Często jest źródłem ciekawych pomysłów, które pojawiają się “znikąd”.
Bardzo doceniam medytację, bo pracując ze sobą podczas terapii, pisząc dziennik coraz wyraźniej widzę, że życzliwa relacja ze sobą to absolutnie najlepszy grunt do zmian na bardzo głębokim poziomie: im bardziej lubię siebie tym lepsze mam związki, tym łatwiej jest mi pozwolić sobie na sukces (na przykład na więcej pieniędzy), tym lepiej idzie mi w biznesie, bo czuję, że zasługuję na powodzenie.
Medytacja nie zmieni Waszego życia bezpośrednio, ale może mieć bardzo znaczący wpływ pośredni. Już samo poświęcenie 15 minut zabieganego życia na posiedzenie z samym sobą jest pewnego rodzaju manifestem: jestem dla siebie ważna/y. To mój czas. Warto dodać, że jest mnóstwo typów medytacji, w moim przypadku jest to 10-15 min siedzenia i wczuwania się w swoje ciało.
Grupy wsparcia
To jest sposób, który oprócz terapii indywidualnej, może bezpośrednio wspierać uwalnianie się od bagażu przeszłości.
Mamy tu spory wybór zaczynając od grup wsparcia dla DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików), po grupy dla osób uzależnionych (nie tylko od alkoholu).
Są także po prostu grupy terapeutyczne, które zapraszają wszystkie zainteresowane osoby do pracy nad sobą. Grupy terapeutyczne prowadzone są w różnych nurtach i przez to mogą różnić się dość znacząco w sposobie prowadzenia.
O nurtach w psychoterapii znajdziesz więcej informacji w artykule: JAK WYBRAĆ PSYCHOTERAPIĘ DLA SIEBIE?
Bardzo dużą zaletą grup wsparcia jest możliwość nawiązywania bardzo głębokich relacji z innymi- takich, które ciężko jest nawiązać w życiu codziennym, w którym często uciekamy od głębokich, ale jednocześnie zbliżających tematów.
Często jest tak, że wiemy o najskrytszych troskach, obawach i nadziejach drugiego człowieka, ale nie mamy pojęcia gdzie ta osoba pracuje na przykład. I przestaje mieć to znaczenie, bo ta głębsza warstwa jest o wiele ciekawsza. Już sama wspierająca obecność innych ludzi, jest czynnikiem leczącym, szczególnie dla osób, które w swoim życiu spotykały się z z brakiem akceptacji i zrozumienia ze strony otaczających go osób.
Kolejna zaleta tego typu spotkań, to poczucie, że nie tylko Ty masz problem, czy bagaż emocjonalny, który masz. Bo kiedy zaczyna się naprawdę mówić o swoich głębokich uczuciach, okazuje się, że wiele innych ludzi ma podobne odczucia i obawy, nawet jeśli z zewnątrz kompletnie byśmy się tego po nich nie spodziewali. To buduje niesamowite poczucie wsparcia i motywację do zmian.